Historia Placu Dworcowego i ulicy Piłsudskiego to opowieść o niezwykłej przemianie – z zapomnianego przedpola fortecznego do pulsującego życiem serca miasta

Plac Dworcowy to miejsce o bogatej historii, ściśle związanej z rozwojem kolei i urbanistyki miasta. Dawniej teren ten był częścią esplanady twierdzy Wrocław - niezabudowanej przestrzeni mającej zapewnić obronność miasta. Wokół znajdowały się ogrody i sady, a przez pustą przestrzeń szerokiej polnej drogi biegł trakt zwany Wygonem Świdnickim. Wszystko zmieniło się wraz z rozwojem kolei, która na zawsze odmieniła losy tego miejsca.

W tym czasie Plac Dworcowy zaczął pełnić funkcję głównego węzła komunikacyjnego i wizytówki miasta dla przejezdnych. Przestrzeń placu na przestrzeni lat zmieniała się, dostosowując się do zmieniających się potrzeb i rozwoju technologii – w XIX wieku powstał pierwszy plac manewrowy dla dorożek, następnie tramwajów konnych i późniejszych tramwajów elektrycznych, niezmiennie zapewniając podróżnym szybkie połączenie z innymi częściami miasta.

Dziś Dworzec Główny i jego otoczenie wciąż pełnią funkcję symbolicznej i praktycznej bramy do miasta. To pierwsze miejsce, które widzą przyjezdni, wkraczając do Wrocławia. Rewitalizacja Placu Dworcowego i sąsiadujących budynków, w tym hoteli i kamienic, przywraca tej przestrzeni dawny blask, tworząc elegancką wizytówkę miasta. Dwie wieże sąsiadujących ze sobą hoteli – Hotel Mövenpick Grand Hotel Wrocław wraz z Hotelem Piast po przeciwnej stronie tworzą Bramę do Miasta.

Hotel Grand to jeden z najbardziej znanych i historycznych hoteli we Wrocławiu. Jego korzenie sięgają XIX wieku, kiedy to w 1903 roku został otwarty pod nazwą Hotel du Nord. Już wtedy budynek wyróżniał się swoją elegancją i prestiżem, przyciągając gości z całej Europy. Po II wojnie światowej hotel zmienił nazwę na Grand Hotel i stał się jednym z najbardziej reprezentacyjnych miejsc noclegowych w powojennym Wrocławiu.

Przez dziesięciolecia Hotel Grand gościł podróżnych, artystów i osobistości świata kultury oraz polityki. W czasach PRL-u był symbolem elegancji i luksusu, a jego restauracja cieszyła się ogromnym uznaniem. W późniejszych latach budynek podupadł, a hotel zamknięto, czekając na renowację.

Obecnie budynek  został odrestaurowany i w roku 2025 ponownie otwarty pod nazwą „Mövenpick Grand Hotel Wrocław”. Spektakularna, historyczna fasada doskonale komponuje się ze stylowym secesyjnym wnętrzem 4 – gwiazdkowego hotelu.

Naprzeciwko Hotelu Grand znajduje się Hotel Piast – jeden z najbardziej rozpoznawalnych hoteli we Wrocławiu.  Budynek powstał w 1908 roku jako Hotel Kronprinz (Hotel Następcy Tronu) i był częścią wielkiego planu zagospodarowania okolic dworca.

Wzniesiony w stylu secesyjno-historyzującym, z charakterystyczną narożną wieżą i dekoracyjną fasadą, był nowoczesnym i eleganckim miejscem dla podróżnych przyjeżdżających do Breslau. Po II wojnie światowej hotel przemianowano na Hotel Piast, nawiązując do piastowskich korzeni miasta.

Dziś, po gruntownej modernizacji, niebawem trzygwiazdkowy Hotel Piast ponownie wita przyjezdnych, oferując gościnę podróżnym.

Ulica Piłsudskiego to jedna z najważniejszych i najbardziej reprezentacyjnych arterii Wrocławia, łącząca Dworzec Główny PKP z centrum miasta. Złote lata dla tej ulicy zaczęły się w drugiej połowie XIX wieku. Wcześniej była to polna droga, zabudowana gdzieniegdzie wiejskimi domami, za którymi ciągnęły się ogrody. Właśnie od nich wzięła się przedwojenna nazwa ulicy – Gartenstrasse (ulica Ogrodowa), którą wprowadzono oficjalnie w 1823 roku.

Pod koniec II wojny światowej znaczna część zabudowy ulicy uległa zniszczeniu. Odbudowę rozpoczęto w latach 50. i 60., skupiając się głównie na pierzei północnej oraz obszarze wokół dzisiejszego, trochę dalej położonego Placu Legionów. W 1947 roku ulicy nadano imię generała Karola Świerczewskiego, dzięki czemu stała się jedną z  ważniejszych arterii miasta. Corocznie przez ulicę przechodziły pochody pierwszomajowe. W wyniku przemian ustrojowych patronem ulicy w 1992 r. został Marszałek Józef Piłsudski, którego imię nosi do dziś. Spacerując ulicą, możemy podziwiać w zachowanych zabytkowych kamienicach elementy secesyjnego stylu architektury. Rozmach, bogactwo secesyjnej formy oraz ornamentyki zachwycają swoimi detalami.

Na szczególną uwagę zasługuje budynek Hotelu Europejskiego, który jest doskonałym przykładem eleganckiej architektury neorenesansowej z elementami klasycyzmu. Hotel został otwarty w 1877 roku pod nazwą Hotel de Sud, a niedługo później zyskał nazwę Hotel Europejski. Hotel szybko zyskał prestiż, stając się jednym z najbardziej eleganckich hoteli w mieście. Reprezentacyjny budynek zachowuje swój historyczny urok, co widać w symetrycznej fasadzie, ozdobnych grymasach i bogatych detalach sztukatorskich. Warto również zajrzeć do środka hotelu, który zachowany jest w stylu „Bella Epoque”. Hol recepcyjny  zdobią marmurowe posadzki, drewniany kontuar i szykowne detale. Tuż obok mieści się stylowa Kawiarnia Europejska w wytwornym stylu wiedeńskim.

Imponujący budynek po prawej stronie – NOT, skrywa w sobie ponad 130 lat historii. Budynek pierwotnie powstał jako siedziba Sejmu Śląskiego – budowa rozpoczęła się w 1892 r. i została sfinansowana ze środków państwowych Królestwa Prus. Pieniądze na budowę pochodziły z kontrybucji, które Francja musiała zapłacić po przegranej wojnie francusko-pruskiej (1870-1871).

Projekt NOT-u stworzył radca budowlany Eduard Blümner, a rzeźbiarskie detale fasady to dzieło Christiana Behrensa i Ernsta Segera. Szczególną uwagę przyciągają dwie figury atlasów – starszy symbolizuje Przeszłość, a młodszy Teraźniejszość.

W 1896 roku w budynku gościł Car Mikołaj II z małżonką podczas swojej wizyty we Wrocławiu. Po wojnie gmach przechodził liczne remonty, a od 1946 roku stał się siedzibą inżynierów i naukowców tworzących Naczelną Organizację Techniczną. Wpisany do rejestru zabytków w 1977 roku do dziś zachwyca detalami – zwłaszcza portalem wejściowym z zdobnym kartuszem z herbem Śląska, Salą Świętej Jadwigi i Aulą z imponującym świetlikiem.

Idąc dalej ulicą Piłsudskiego, po prawej stronie zobaczymy Hotel Polonia – dawniej luksusowy Hotel Vier Jahreszeiten (Cztery Pory Roku), wybudowany w 1911 roku. Obiekt przeszedł modernizację w 1939 roku, a od ponad czterdziestu lat znany jest pod obecną nazwą, zdobywając uznanie i sympatię swoich stałych gości. Budynek zachował imponującą fasadę oraz historyczny klimat. Warto także odwiedzić znajdującą się nieopodal Restaurację Galicja, której wyjątkowe wnętrza nawiązują do stylu czasów cesarstwa austro-węgierskiego.

Skręcając w prawo w ulicę Świdnicką, jedną z najbardziej znanych i historycznych ulic Wrocławia, podążamy byłą częścią traktu handlowego prowadzącego z Wrocławia do Świdnicy, od której ulica wzięła swoją nazwę. Od XIII wieku droga stanowiła ważną oś komunikacyjną miasta, łącząc Rynek z Bramą Świdnicką w murach miejskich.

Współcześnie Świdnicka to nie tylko miejsce spacerów, zakupów i spotkań, ale też przestrzeń kultury – z galeriami, teatrami i instalacjami artystycznymi, takimi jak Pomnik Anonimowego Przechodnia. Naturalnej wielkości postacie z brązu, które znikają pod chodnikiem i wyłaniają się po drugiej stronie ulicy, poruszają i skłaniają do refleksji. To wyjątkowe dzieło sztuki miejskiej przyciąga uwagę turystów z całego świata.

Kontynuując spacer wzdłuż Świdnickiej, dochodzimy do eleganckiej bryły Renomy – dawniej domu towarowego Wertheim. Zbudowany w 1930 roku, był niegdyś największym i najnowocześniejszym domem handlowym we Wrocławiu. Po wojnie znany jako „Pedet”, był jednym z najważniejszych punktów zakupowych w mieście. W 1977 roku budynek doczekał się oficjalnego uznania – wpisano go do rejestru zabytków jako przykład europejskiego modernizmu.

Dziś znów zachwyca modernistyczną formą i starannie odrestaurowanym wnętrzem. Odtworzono dwa ogromne atria, a wnętrza ponownie rozświetliły imponujące żyrandole z ryflowanego szkła, inspirowane oryginalnymi detalami z lat 30. Do wykończenia przestrzeni wykorzystano marmur z Turcji oraz Portugalii – ich różnorodne struktury dodają wnętrzom dynamicznego charakteru.

Jednym z najciekawszych akcentów jest dekoracja ścian świetlików – zdobią je rzeźbione głowy, inspirowane tymi, które kiedyś zdobiły fasadę Wertheima. Ich repliki wykonała wrocławska artystka Pola Ziemba, nawiązując tym samym do bogatej historii budynku.

Tuż obok, w cieniu drzew, znajduje się Pomnik Bolesława Chrobrego – monumentalna rzeźba pierwszego króla Polski, który trzyma w dłoni włócznię św. Maurycego. Pomnik stanowi symboliczne nawiązanie do historii miasta i jego roli w budowie państwowości. Postać opasana jest wstęgą z inskrypcjami w trzech językach: polskim, czeskim i niemieckim, co nawiązuje do wielokulturowej historii Wrocławia. Pomnik stoi dokładnie w miejscu dawnej rzeźby cesarza Wilhelma I, tworząc symboliczne nawiązanie do zmieniających się dziejów miasta.

Nieco wyżej, idąc wzdłuż ulicy Świdnickiej, naszym oczom ukazuje się majestatyczna bryła Opery Wrocławskiej – prawdziwy klejnot wśród zabytków miasta i jedno z jego najważniejszych centrów życia kulturalnego. Już z daleka budynek przyciąga uwagę swoją elegancją i harmonijną formą – to doskonały przykład klasycystycznej architektury, która łączy prostotę geometryczną z monumentalnym rozmachem.

Gmach Opery Wrocławskiej, wzniesiony w latach 1839–1841 według projektu Carla Ferdinanda Langhansa, od początku symbolizował prestiż miasta jako ośrodka kultury. Po pożarach w 1865 i 1871 roku opera została gruntownie przebudowana pod kierunkiem architektów Karla Lüdeckego i Karla Schmidta – podwyższono widownię, rozbudowano scenę, a elewacja zyskała bardziej reprezentacyjny charakter. Na dachu pojawiły się figury muz, których współczesne odlewy zastępują dziś zaginione oryginały. Wnętrza zachwycają złoconymi detalami, monumentalnymi plafonami i kryształowymi lustrami, oddając atmosferę XIX-wiecznej elegancji.

Kontynuując spacer ulicą Świdnicką, naszym oczom ukazuje się Kościół Bożego Ciała – monumentalna, ceglana świątynia, która od wieków wpisuje się w pejzaż historycznego Wrocławia. Jej początki sięgają aż 1318 roku, kiedy to została założona przez joannitów – zakon rycerski znany dziś jako kawalerowie maltańscy. Gotycka ceglana sylwetka przywołuje atmosferę średniowiecznego miasta, dziś pozostaje cennym sakralnym zabytkiem miasta.

Podążając dalej ku ulicy Teatralnej, przechodzimy przez Plac Teatralny – położony w bezpośrednim sąsiedztwie ul. Świdnickiej i Placu Staromiejskiego. Elegancka przestrzeń otoczona historyczną zabudową i zielenią jest miejscem spotkań, odpoczynku i wydarzeń plenerowych. Nazwa placu nie jest przypadkowa – to właśnie tutaj znajduje się Wrocławki Teatr Lalek – miejsce, które od dekad zachwyca zarówno dzieci, jak i dorosłych. Neobarokowy gmach z przełomu XIX i XX wieku przyciąga uwagę symetrycznym układem, dekoracyjnymi zdobieniami, rzeźbionymi balustradami i secesyjnymi ornamentami. Z jego tarasu roztacza się widok na Park Staromiejski, tworząc bajkową, romantyczną scenerię. Warto na chwilę odpocząć i przysiąść na jednej z ławek w Parku Staromiejskim. Ta zielona oaza urzeka kameralną atmosferą, ciszą i spokojem. Spacerując jego alejkami, można podziwiać starannie utrzymaną roślinność i klasyczne układy ogrodowe nawiązujące do dawnych promenad miejskich.

W bezpośrednim sąsiedztwie placu znajdują się także inne ważne budynki – m.in. Centrum SPA w dawnej miejskiej łaźni oraz liczne secesyjne i modernistyczne kamienice, które tworzą tło dla tej przestrzeni.

Warto zwrócić uwagę na piaskowy budynek wspominanej łaźni miejskiej, która skrywa ponad 120 lat historii. Budynek zbudowany w 1897 roku i zaprojektowany  przez Wilhelma Werdelmanna od początku oferował basen, łaźnię parową, kąpiele higieniczne. Była to pierwsza instytucja tego typu w mieście i do dziś służy mieszkańcom jako miejsce relaksu i zdrowia.

Spacerując dalej, pośród zieleni i zabytkowej zabudowy, naszym oczom ukazuje się dostojna, arystokratyczna rezydencja – Pałac Leipzigerów. Już na pierwszy rzut oka budynek emanuje elegancją i dostojeństwem. Wzniesiony w latach 1874–1876, pałac stanowił luksusową siedzibę dla rodziny Leipzigerów – wpływowych bankierów i przemysłowców, którzy należeli do elity ówczesnego Wrocławia. Reprezentacyjna bryła budynku powstała w duchu historyzmu, z wyraźnymi wpływami neorenesansu i klasycyzmu. Fasada budynku zachwyca ponadczasowym pięknem, bogatymi sztukateriami i eleganckimi detalami architektonicznymi. Obecnie w pałacu mieści się luksusowy hotel.

Bastion Sakwowy, znany również jako Wzgórze Partyzantów, to wyjątkowe miejsce na mapie Wrocławia. Jego historia sięga XIII wieku, kiedy w odpowiedzi na najazdy mongolskie rozpoczęto rozbudowę fortyfikacji miejskich. Wówczas powstała Brama Sakwowa, później przekształcona w bastion, który od XVII wieku pełnił ważną funkcję obronną. Po zburzeniu murów miejskich w 1807 roku, na polecenie francuskich okupantów, powstało tu rekreacyjne Wzgórze Sakwowe. W 1867 roku, po wybudowaniu na nim belwederu oraz wieży widokowej, wzgórze zyskało nową nazwę – Liebichs Höhe (Wzgórze Liebicha). W czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku miejsce ponownie wykorzystano militarnie – kazamaty służyły jako schrony, a wieżę gloriety wysadzono, by nie stała się celem artyleryjskim. Po wojnie teren nazwano Wzgórzem Partyzantów, jednak przez dekady popadał w ruinę. Obecnie, po zakończonej w 2024 roku rewitalizacji, Bastion Sakwowy odzyskał swój dawny blask – z odrestaurowaną kolumnadą, fontanną, schodami i kawiarnią. To historyczne miejsce na nowo stało się ulubionym miejscem spotkań, spacerów i relaksu, a zarazem symbolem nowego życia historycznych zakątków Wrocławia.

Restauracja The Gate – nowoczesna kuchnia w historycznym sercu miasta

Restauracja The Gate, której nazwa symbolicznie odwołuje się do „bramy do Wrocławia”, zaprasza do swoich eleganckich wnętrz w zabytkowym odrestaurowanym Hotelu Grand. Wysokie sufity, duże okna i naturalne światło podkreślają klasyczne detale i szlachetne materiały – drewno, marmur i mosiądz – tworząc elegancką i komfortową atmosferę. Serwowane potrawy to kulinarne kompozycje dopracowane w każdym detalu – urzekają smakiem i estetyką podania. Menu to autorska odsłona kuchni europejskiej i polskiej, oparta na sezonowych, lokalnych składnikach. Od finezyjnych przystawek, przez wykwintne dania główne, po eleganckie desery – każdy element tworzy spójną, smakową opowieść. Całość dopełnia starannie dobrana karta win i profesjonalna obsługa.

Kawiarnia Europejska – stylowe miejsce z bogatą historią.

Kawiarnia Europejska, mieszcząca się w zabytkowym Hotelu Europejskiego, łączy przedwojenną elegancję z kameralnym klimatem. Jej wnętrze, utrzymane w stylu wiedeńskim, urzeka harmonią bieli, ciepłych beżów, czerwieni i złota. Elegancji dodają marmurowa posadzka oraz blaty stolików i kontuar wykonane z tego samego, szlachetnego kamienia. Szczególną ozdobą kawiarni są podświetlane witraże sufitowe przedstawiające motywy słońca i fantazyjnych kwiatów – dodają one wnętrzu wyjątkowego charakteru i artystycznego uroku. Stylowe detale, wysokie okna i miękkie fotele tworzą idealne tło do rozmów przy filiżance kawy. W menu znajdziesz aromatyczne kawy, liściaste herbaty oraz domowe wypieki, przygotowywane według tradycyjnych receptur. Na szczególną uwagę zasługują klasyczna W-Z oraz puszysty sernik. To doskonałe miejsce na spotkania towarzyskie, chwilę relaksu lub spokojny poranek z kawą.

Restauracja Galicja – smak tradycji w zabytkowym wnętrzu

Restauracja Galicja, zlokalizowana przy Hotelu Polonia, to miejsce, w którym tradycyjna kuchnia polska spotyka się z duchem dawnej Galicji. Stylowe wnętrze, inspirowane czasami monarchii austro-węgierskiej z przełomu XIX i XX wieku, urzeka drewnianym wykończeniem, gustownymi meblami oraz ściennymi dekoracjami przywołującymi klimat epoki. Portrety cesarzowej Sisi i cesarza Franciszka I przenoszą gości w czasy galicyjskiej świetności. W menu królują klasyczne polskie smaki w nowoczesnym wydaniu, wzbogacone wpływami kuchni galicyjskiej. Szczególną popularnością cieszy się aromatyczny rosół z kołdunami oraz pierogi z gęsiną – zachwycające nie tylko smakiem, ale i wykwintną formą podania. Restauracja Galicja to miejsce, gdzie smak tradycji spotyka się z elegancją i dbałością o każdy detal. Idealna na rodzinny obiad, kolację przy świecach czy spotkanie z przyjaciółmi.